Rossiya maktablarida migrant bolalar taʼlimi: yangi talablarga oid
2025-yil 1-apreldan boshlab Rossiyada xorijiy fuqarolarning farzandlari davlat maktablarida taʼlim olishi bo‘yicha yangi qoidalar kuchga kirdi. Bu o‘zgarishlar taʼlim sifati va boshqa mamlakatlardan kelgan bolalarning ijtimoiy moslashuvini yaxshilashga qaratilgan. Keling, Rossiya maktablarida migrant bolalar taʼlimiga oid asosiy yangiliklar va xususiyatlarni ko‘rib chiqamiz.
Nega yangi qoidalar joriy qilindi?
O‘tgan o‘quv yilida Rossiya maktablarida 200 mingdan ortiq migrant bola o‘qidi. Ularning ko‘pi rus tilini yetarli bilmagani sababli o‘qishda va o‘qituvchilar bilan muloqotda qiyinchiliklarga duch kelgan. Shu muammoni bartaraf etish uchun maktabga qabul qilishdan avval rus tili bo‘yicha test topshirish majburiy bo‘ldi. Bu bola muvaffaqiyatli o‘qishi va moslasha olishini taʼminlaydi.
Qabul qilishning yangi talablari
Boshqa mamlakatdan kelgan bolaning Rossiya maktabiga qabul qilinishi uchun endi bir nechta shart majburiy:
- Ota-ona bolani Rossiya hududida qonuniy bo‘lishini tasdiqlovchi hujjatlarni taqdim etishi kerak. Bu yashash uchun ruxsatnoma, vaqtincha yashash ruxsati yoki vizaga biriktirilgan migratsiya kartasi bo‘lishi mumkin.
- Bola rus tili bo‘yicha bepul testdan o‘tishi kerak. Minimal o‘tish balli — 5 balldan 3 ball.
- Qabul uchun ariza shaxsan, “Gosuslugi” portali orqali yoki xabarnoma bilan pochta orqali topshirilishi mumkin.
- Barcha hujjatlar rus tilida yoki notarial tasdiqlangan rasmiy tarjima bilan bo‘lishi lozim.
Qabul paytida ota-onalar quyidagi hujjatlarni taqdim etadi:
- Ariza beruvchining bola bilan qarindoshligi (yoki bolaning huquqlarini vakillik asosida taqdim etish)ni tasdiqlovchi nusxalar;
- Bolaning shaxsini tasdiqlovchi hujjat nusxalari;
- Bolaning Rossiya Federatsiyasi hududida qonuniy bo‘lishini tasdiqlovchi nusxalar;
- Bolaning davlat daktiloskopik ro‘yxatidan o‘tkazilganini tasdiqlovchi nusxalar;
- Boshqalarga xavf tug‘diradigan yuqumli kasalliklar yo‘qligi haqida tibbiy xulosa;
- Bolaning ilgari rus tilini o‘rganganini tasdiqlovchi hujjatlar nusxalari (mavjud bo‘lsa);
- Ota-ona va bolaning SNILS nusxalari (mavjud bo‘lsa);
- Ota-onaning mehnat faoliyatini tasdiqlovchi hujjatlar nusxalari (mavjud bo‘lsa).
Test qanday o‘tkaziladi?
Test bolaning o‘qish jarayonida rus tilini qay darajada tushunishi va qo‘llay olishini tekshiradi. Bola talab etilgan ballni to‘play olmasa, bilim darajasi oshmaguncha maktabga qabul qilinmaydi. Bu boshqa o‘quvchilar bilan teng sharoitda o‘qishni taʼminlash uchun zarur.
Test davlat maktablarida bepul o‘tkaziladi, davomiyligi 80 daqiqagacha. U quyidagilardan iborat:
- Og‘zaki qism — sodda savollarga javob berish, rasmlarni tasvirlab berish;
- Yozma qism — grammatika va imlo bo‘yicha kichik topshiriqlar.
Faqat 1-sinf o‘quvchilari og‘zaki test topshiradi. Minimal o‘tish balli — 5 balldan 3 ball.
| Test bosqichi | Nima baholanadi? |
|---|---|
| Og‘zaki | Nutqni tushunish, gapirish ko‘nikmalari |
| Yozma | Grammatika, o‘qish, yozish |
Muhim maʼlumotlar:
- Qayta topshirish ruxsat etiladi, biroq muvaffaqiyatsiz urinishdan keyin kamida 3 oy o‘tgan bo‘lishi kerak;
- Bolalar oddiy sinflarda o‘qiydi, lekin individual yordam olishi mumkin;
- Maktabda bo‘sh o‘rinlar bo‘lmasa, qabul rad etilishi mumkin.
Moslashuvga ko‘mak
Maktablar qo‘shimcha rus tili darslarini tashkil etadi va bolalarni Rossiya madaniyati bilan tanishtiradi. Masalan, Orenburg viloyatida “Rus tili darslari” o‘yin tarzida o‘tiladi, Voronejda esa muzeylarga ekskursiyalar uyushtiriladi. Ota-onalar taʼlim masalalari bo‘yicha bepul maslahat olishi mumkin.
Bu migrant oilalariga nimani o‘zgartiradi?
Endi chet ellik bolalarning ota-onalari oldindan tayyorgarlik ko‘rishi zarur: bolaga rus tilini o‘rgatish, kerakli hujjatlarni yig‘ish va testga tayyor bo‘lish. Bu bolaga yangi muhitga tezroq moslashish va o‘qishda muvaffaqiyatga erishishga yordam beradi. Talablar fuqaroligi bo‘lmagan bolalarni ham qamrab oladi.
Qonuniylik va nazorat
Maktablar bola va ota-onaning Rossiyada qonuniy bo‘lishini maxsus reyestrlar orqali tekshirishi shart. Agar oila nazorat qilinadigan shaxslar reyestriga kiritilgan bo‘lsa, bola maktabga qabul qilinmaydi. Bu xavfsizlik va tartibni taʼminlash uchun joriy etilgan.
| Talab | Tavsif |
|---|---|
| Qonuniy bo‘lish | Yashash ruxsati, vaqtincha yashash ruxsati, viza va migratsiya kartasi |
| Rus tili testi | Bepul, minimal o‘tish balli – 3/5 |
| Hujjatlar | Rus tilida yoki notarial tasdiqlangan tarjima bilan |
| Ariza topshirish | Shaxsan, “Gosuslugi” orqali yoki xabarnoma bilan pochta orqali |
Mumkin bo‘lgan xatarlar
Bola quyidagi hollarda maktabdan chetlashtirilishi mumkin:
- Rossiyada noqonuniy bo‘lish holatida;
- Mamlakatda qonuniy vakillari bo‘lmasa;
- Maktab ichki tartib qoidalarini buzsa;
- Bolaning qonuniy vakillari tashabbusi bilan.
Kelajakdagi istiqbollar va muhokamalar
Jamoatchilikda yuqori sinflarda migrant bolalar uchun pullik o‘qishni joriy etish bo‘yicha munozaralar davom etmoqda, biroq hozircha bunday tashabbuslar qabul qilinganicha yo‘q. Taʼlim vazirligi migrant bolalarning moslashuv jarayonini muntazam kuzatishni tavsiya qiladi, bu maktablarda xavfsiz va qulay muhitni saqlashga yordam beradi.
Manbalar: