Nega Rossiyaga kirishga ruxsat berilmasligi mumkin
Aleksiy O‘zbekistondan singlisini ko‘rishga Moskvaga uchib keldi. Chegarada uni sakkiz soat ushlab turishdi va keyin ortga qaytarishdi. Sabab? Uch yil oldin Rossiyada besh kun ortiq qolgan. Aleksiy bu taqiqdan bexabar edi.
Bunday hikoyalar minglab. Odamlar chipta olib, safar rejalashtiradi, lekin faqat chegarada — kirish taqiqlanganini bilib qoladi. Ba’zan yillar davomida.
Kirish taqiqi qanday ishlaydi
Kirish taqiqi — bu rejalarni buzadigan va oilalarni ajratadigan qaror. Ko‘pincha odamlar bu haqda faqat chegarachining oldida turib bilib olishadi.
Mariya Moldovadan bo‘lib, Moskva viloyatida ishlardi. Har oy bolalarinikiga borardi. Dekabrda patent uchun to‘lovni uch kun kechiktirib to‘ladi — bank erta yopildi. Ikki oy o‘tib, chegarada unga: “Patentingiz bekor qilindi, uch yilga kirish taqiqlangan” deyishdi.
Tizim istisnosiz ishlaydi. Bir kun kechikkan — yillar ajralishda.
“365 kun ichida 90 kun” qoidasi — hammaga tuzoq
2025 yildan boshlab Rossiyada vizasiz bo‘lish muddati maksimal 90 kun. Oddiydek ko‘rinadi, lekin ko‘pchilik hisob-kitobda xato qiladi.
Igor Ukrainadan ishga har ikki oyda Moskvaga borib kelardi. Safarlar orasida yetarlicha vaqt bor deb o‘ylardi. Iyun oyida uni ortga qaytarishdi. Besh yillik taqiq.
Jamshid Tojikistondan yarim yil ortiq qoldi — onasining operatsiyasi uchun pul yig‘moqchi edi. Natijada — o‘n yillik taqiq. Endi yaqinlarini ham ko‘ra olmaydi.
Ikki jarima = uch yillik taqiq
Noto‘g‘ri joyda sigaret chekish, o‘n kilometr tezlikni oshirish, bir kunga ro‘yxatdan o‘tmaslik — barchasi ma’muriy qoidabuzarlik. Bir yil ichida ikki jarima — uch yillik taqiq.
Aziz O‘zbekistondan, kurer bo‘lib ishlardi. Tezlikni oshirdi, jarimani to‘ladi. Bir oydan keyin bekatda sigaret chekdi — yana jarima. Oradan yil o‘tib, do‘stlarining to‘yiga keldi, lekin chegarada unga: “Kirish taqiqlangan” deyishdi.
Rus tilini yaxshi bilmaydiganlar uchun ayniqsa qiyin. Protokolga imzo qo‘yishadi, to‘lashadi — faqat keyin bu ikkinchi buzilish ekanini tushunishadi.
Anketadagi xato = taqiq
Safar maqsadini noto‘g‘ri ko‘rsatish, sanalarni adashtirish, safarni unutib qoldirish — chegarachilar firibgarlikdan shubhalanadi.
Sergey Qozog‘istondan sayohat va ish uchun kelgan. Anketada faqat “turizm” deb ko‘rsatgan, xizmat safarlarini unutgan. Ma’lumotlar bazasini solishtirishdi, tafovut topildi va kirishga ruxsat berilmadi. Endi uch yil ko‘rgazmalarga ham bora olmaydi, garchi yirik kompaniya rahbari bo‘lsa ham.
Eng yomoni — soxta hujjatlar. Odamlar guvohnomalari haqiqiy emasligini bilmasligi mumkin. Kimdir tanishdan daromad haqida ma’lumot sotib oldi — soxtalik chiqdi. Natija — taqiq.
Qarzdorlik chegara yopadi
Davlat oldida qarzingiz bo‘lsa — kirishni unutavering. Miqdori ahamiyatsiz. Hatto 1 000 rubl jarima ham millionli qarzdek chegara yopadi.
Anna Armanistondan, oxirgi oyda patent uchun to‘lovni unutdi — 3 000 rubl. Uyiga ketdi, bir yildan keyin ish joyiga qaytmoqchi bo‘ldi. Chegarada qarz va taqiqdan xabardor bo‘ldi. Yerevandan pul o‘tkazib, bir oy kutishga to‘g‘ri keldi.
Deportatsiya qilinganlar uchun ayniqsa og‘ir. Davlat deportatsiya xarajatlarini qoplashni talab qiladi — o‘n minglab rubl. To‘lamaguncha, chegara yopiq.
Kirishni cheklovchi kasalliklar
Silik, sifilis, OIV bilan Rossiyaga kiritilmaydi. Istisno: Rossiyada yaqin qarindoshlari bo‘lgan OIV-pozitiv xorijiylar.
Muhammad Afg‘onistondan, ikki yil oldin sil kasalligidan davolangan. Kasallik tuzalgan, tibbiy hujjatlari bor, lekin chegarada shifokorlar infeksiya izlarini topishdi. To‘liq tekshiruvgacha kirish taqiqlangan.
Xavfsizlik xizmatlari “yo‘q” desa
FSB, SVR, Mudofaa vazirligi sababini tushuntirmasdan ham kirishni yopishi mumkin. Rad etilgan tashkilotlarda ishtirok, “noto‘g‘ri” odamlarga aloqadorlik, ijtimoiy tarmoqlardagi ehtiyotsiz postlar — barchasi sabab bo‘lishi mumkin.
Ahmad Suriyadan, Rossiya universitetida o‘qigan, keyin uyiga qaytgan. Bir yildan keyin do‘stlarini ko‘rgani kelmoqchi bo‘ldi, lekin kiritilmadi. Sababi tushuntirilmadi. Huquqshunoslar, besh yil oldin talabalar namoyishida qatnashgani uchun, deb hisoblaydi.
Bunday qarorlarni deyarli rad etib bo‘lmaydi. Xavfsizlik xizmatlari usul va manbalarni oshkor qilishga majbur emas.
Taqiq haqida faqat chegarada bilasiz
Hech kim oldindan ogohlantirmaydi. Chipta olasiz, aeroportga borasiz, ro‘yxatdan o‘tasiz — va faqat oxirida eshitasiz: “Kirish taqiqlangan”.
Elena Litvadan, olti oy Sankt-Peterburgga ta’til rejalashtirgan. Mehmonxona band qilgan, teatrga chipta olgan, ta’til olgan. Chegarada aniqlanibdi — uch yil oldin aeroportda chekish uchun jarima, bir yil o‘tib noto‘g‘ri to‘xtaganlik uchun jarima. Ikki jarima = taqiq.
Chipta va mehmonxona uchun pulni hech kim qaytarmadi. Safar buzildi.
Oilalar yillab ajraladi
Fatima Dog‘istondan, ozarbayjonlik eriga turmushga chiqqan va uning yoniga ko‘chib o‘tgan. Yillar o‘tib, ota-onasini ko‘rgani bormoqchi bo‘ldi, lekin oldingi safarida muddatni oshirib yuborgan. Besh yillik taqiq. Bolalar buvisi bilan ko‘risha olmaydi, ota-ona esa — qizi bilan.
Erining fuqaroligini olgan rus ayollari ham shu tuzoqqa tushadi. Rasmiy jihatdan ular chet ellik, demak, tug‘ilgan mamlakatiga kirishga taqiq olishi mumkin.
Patent tuzoqlari
Patent to‘lovi tizimi juda murakkab — hatto tajribali ishchilar ham xato qiladi. Noto‘g‘ri bank rekvizitlari, INN’dagi xatolik, bir kun kechikish — har qanday xato patentni bekor qiladi.
Ravshan O‘zbekistondan, qurilishda ishlagan. Doim to‘lagan, lekin dekabrda buxgalter bank rekvizitini adashtirgan. Pul boshqa joyga ketgan, patent bekor qilingan. Ravshan bilmagan va ishlashda davom etgan. Bir oy o‘tib tekshiruvda ushlashgan — mamlakatda bir oy noqonuniy bo‘lgan.
Kim qaror qabul qiladi
Har bir taqiq agentlik tomonidan qabul qilinadi. Ichki ishlar vazirligi migratsiyani, FSB xavfsizlikni, Rospotrebnadzor esa tibbiy masalalarni nazorat qiladi. Lekin inson uchun bir narsa muhim — yo‘l yopiq.
Tizim avtomatik ishlaydi. Kompyuter qoidabuzarlikni topadi, qaror chiqaradi — va hammasi. Inson omili yo‘q.
Taqiqni qanday olib tashlash mumkin
Bu mumkin, lekin sekin, qimmat va kafolatsiz. Avval sababini aniqlash kerak — bir-ikki oy. So‘ngra hujjatlarni yig‘ish, advokat topish, sudga murojaat qilish. Jarayon yillar davom etadi.
Tajribali advokatlar aytadi: taqiqni sud orqali olib tashlash imkoniyati 50/50. Ko‘p narsa sabab va tayyorgarlik darajasiga bog‘liq.
Oddiy holatlar — og‘irlashtiruvchi holatsiz muddat oshirib yuborilgani uchun taqiq. Agar oila, ish, o‘qish bo‘lsa — sud ba’zan yordam beradi. Lekin xavfsizlik bo‘lsa — imkoniyat yo‘q.
Yagona himoya — ehtiyotkorlik
Muammolardan qochishning eng ishonchli yo‘li — qoidalarga qat’iy rioya qilish. Muddatlarni kuzatish, jarimalarni o‘z vaqtida to‘lash, hujjatlarni to‘g‘ri to‘ldirish, faqat ruxsatnoma bilan ishlash.
Oddiydek ko‘rinadi, lekin migratsion tizim shu qadar murakkabki, tajribali odamlar ham adashadi. Qonunlar doim o‘zgaradi, talablar kuchayadi, aniq ma’lumot yo‘q.
Xato narxi
Kirish taqiqi — shunchaki muhr emas. Sobiq respublikalardan millionlab odamlar uchun bu hayotining bir qismidan ajralish demak. Rossiya — ish, o‘qish, davolanish, yaqinlar bilan uchrashuv joyi.
Bitta xato, bitta kechikish, bir marta noto‘g‘ri to‘lov — odam yillar davomida bolalarini ko‘rmaydi, kasal ota-onasini ziyorat qila olmaydi, kasbida ishlay olmaydi.
Tizim davlatni himoya qilish uchun yaratilgan, lekin ko‘pincha xatolar uchun jazolovchi mexanizmga aylanadi. Odamlar jazoni faqat hech narsa o‘zgartirib bo‘lmaydigan vaqtda bilib olishadi.
Aleksiyning hikoyasi yaxshi tugadi. U advokat topdi, hujjatlarni yig‘di, sudda isbotladi — muddat oshib ketgani singlisining farzandi kasal bo‘lgani sababli bo‘lgan. Taqiq bir yarim yildan keyin olib tashlandi. Lekin ko‘pchilikka bunday omad kulib boqmaydi.
Rossiyada “bo‘lish mumkin” va “mumkin emas” chizig‘i juda ingichka. Uni kesib o‘tish esa osonroq, nazarimda.
Manbalar: